Część 2- Zakładanie kompostownika
Warto zadbać o środowisko i zacząć przetwarzać odpady organiczne na naturalny nawóz – kompost. Kompostowanie odpadów to jeden z najbardziej ekonomicznych i ekologicznych sposobów na uzyskanie cennego nawozu do użyźniania gleby w ogrodzie. Pozwala obniżyć koszty związane z wywozem odpadów i umożliwia pozbycie się resztek organicznych, takich jak: zwiędłe rośliny, chwasty, liście, przycięte pędy i skoszona trawa z ogrodu, a także skorupki jajek, obierki owoców i warzyw z kuchni. Kompostowanie może się odbywać w sposób pasywny lub aktywny.
Kompostownik
Obrzeża do składowania kompostu, czyli tzw. kompostownik można wykonać samodzielnie lub kupić gotowy. Gotowe najczęściej są wykonane z tworzysz sztucznych i dostępne są w zasadzie w każdym sklepie ogrodniczym. Samodzielne wykonanie też nie będzie zbyt skomplikowane. Do budowy możemy wykorzystać np. stare palety. Jeśli odpadów jest sporo, dobrze jest mieć kompostownik dwukomorowy. Gdy w jednej komorze kompost dojrzewa, druga w tym czasie zapełnia się.
- Kompostowanie pasywne na pryzmie lub w pojemniku krok po kroku - częściej wybierane, bardziej popularne
- kompost jest gotowy po roku
- nie wykonujemy dodatkowych czynności
- wybór miejsca na kompostownik: miejsce na uboczu ogrodu, niezbyt widoczne i oddalone od części wypoczynkowej ze względu na zapach rozkładających się resztek organicznych. Najlepiej półcieniste, gdyż mocne słońce powoduje zbyt szybkie przesuszanie pryzmy kompostowej, nie może być również zalewane przez wodę.
- przekopujemy wybrane miejsce pod kompost
- na przekopaną ziemię wysypujemy kilku centymetrową warstwę torfu (zapobiega wypłukiwaniu składników pokarmowych i zatrzymanie ich w kompoście)
- na spodzie pryzmy układamy gałęzie celem lepszej cyrkulacji powietrza
- usypywanie warstwy odpadków organicznych z ogrodu, kuchni kilkanaście cm grubości (proporcja zielone do brązowych 1:1)
- pamiętajmy o rozdrabnianiu dużych frakcji
- przesypywanie ich naprzemiennie warstwą przerobionego kompostu (jeśli taki mamy), lub nawozem zwierzęcym (krowim, końskim, kurzym), który przyśpiesza rozkład odpadków
- aby kompost nie był zbyt kwaśny każdą warstwę posypujemy wapnem lub popiołem drzewnym
- pryzmę usypujemy do wysokości 1-1,5m
- na koniec przykrywamy warstwą ochronną z torfu lub ziemi kompostowej z poprzednich lat a na wierzch układamy liście lub trawę
- warstw nie wolno ubijać, muszą leżeć luźno co zapewni dostęp powietrza do kompostu
- prymę zostawiamy na rok, aby zakończył się cały proces kompostowania pasywnego
Kompost jest gotowy wówczas, gdy wszystkie składniki zmienią kolor na czarny lub ciemno brązowy.
Gotowy kompost ma zapach ziemi. Nie należy się martwić, jeśli kompost zamiast idealnie kruchego będzie lepki, kluskowaty i grudkowaty, z kawałkami gałązek czy skorupek jaj – jest on i tak użyteczny. Jeśli chcesz, możesz go przed użyciem przesiać. Wszystkie większe kawałki wybierz i wrzuć do pojemnika z nowym kompostem.
- Kompostowanie aktywne
- kompost jest gotowy po miesiącu
- obracanie kompostu
- kontrola wilgotności
- monitorowanie temperatury
Regularna kontrola wilgotności, obracanie kompostu oraz dodawanie składników wspomagających proces dają w efekcie gotowy nawóz nawet kilka razy w roku.
Dobrze utrzymany kompost bardzo rzadko powoduje nieprzyjemne zapachy. Jednak, gdyby taki się pojawił, można dodać środek mineralny pochłaniający zapach. Odpowiednia wilgoć dobrze przygotowanego stosu kompostowego przypominać powinna wyciśniętą gąbkę. Bakterie mezofile najlepiej rozwijają się przy temperaturach 20-40 °C. Rozkładając biomasę, produkują najwięcej ciepła, rozgrzewając wnętrze stosu. Natomiast bakterie termofilne rozkładają materię najintensywniej, najefektywniej przy temperaturach rzędu 60 °C. W takiej temperaturze ginie większość drobnoustrojów chorobotwórczych i nasion roślin. Kompost powinien być cały czas wilgotny, ale nie mokry. Jeśli weźmie się materiał do ręki i ściśnie go w dłoni, nie powinna z niego lecieć woda
Przyczyny niedostatecznie rozgrzanego kompostu
- zbyt duża wilgotność biomasy – ograniczony dopływ tlenu(gnicie)
- zbyt mała wilgotność biomasy – suchy stos nie pozwala na dostateczny rozwój bakterii
- zbyt mało białek we wkładzie – niedobór azotu
Pomocne może być obrócenie stosu w celu jego napowietrzenia, polanie wodą lub dodanie nowego wsadu.
Podczas obracania, należy zamieniać miejscami warstwy zewnętrzne i wewnętrzne, napowietrzamy w ten sposób stos i dodajemy przy tym wodę. Obracanie daje największe efekty, gdy przeprowadzane jest w momencie spadku temperatury wsadu. Taki stan oznacza, że pożywka dla bakterii produkujących najwięcej ciepła jest na wyczerpaniu. W razie, gdyby przewrócenie nie dało pożądanego skutku – wzrostu temperatury, ponowne przewracanie nie ma sensu. Gdy wsad zmieni kolor na prawie czarny, ciemnobrązowy, oznacza to, że mamy gotowy nawóz. Proces kompostowania aktywnego trwa około miesiąca, zimą znacznie dłużej.
Samodzielnie przygotowany kompost, to nawóz naturalny uzyskany w prosty sposób z odpadów zielonych i pozostałości kuchennych. Użyty do użyźniania ziemi odwdzięczy się nam łatwo przyswajalnymi mikroelementami oraz substancjami wpływającymi na prawidłowy rozwój roślin – związkami azotu, potasu czy fosforu.
Kompostowanie pozwoli wyprodukować wysokiej jakości, naturalny nawóz do Twojego ogrodu.
